In de vorige Hart van Nijmegen stonden de tuinwerkzaamheden beschreven waarmee verschillende buurtmoestuinen in onze wijk hun nieuwe seizoen zijn gestart. Deel twee over de buurtmoestuinen gaat dieper in op de sociale functie van de tuinen. Wat betekenen zij voor de buurt en voor de mensen die er werken?
Sociale buurtmoestuin Hof van Heden
Buurtmoestuin Hof van Heden vind je achter de Lourdeskerk aan de Hatertseweg. De initiatiefnemers willen de sociale contacten in de buurt bevorderen via de vrijwilligers die er werken, zo’n twintig in totaal, en door de tuin open te stellen voor buurtbewoners. Afgelopen winter is er een grote kas gebouwd waarin ze flink wat mensen kunnen ontvangen. De opening was op 3 mei. Koffie of thee staan altijd klaar. Een mooie stap om nog meer een ontmoetingsplek te worden in de buurt. Op woensdag en donderdagochtend is de tuin open van 10.00u tot 13.00u. De groene vlaggen staan dan te wapperen en je kunt er producten kopen. Op deze manier komt de tuin ook de buurt ten goede. Van de opbrengst kunnen de kosten van de tuin worden betaald. Eventueel overschot gaat naar goede doelen.
Een wandelingetje door de tuin is ook de moeite waard. Achterin is een stukje gereserveerd voor schooltuintjes van basisschool De Akker. Iedere vrijdagmiddag komen afwisselend drie groepen leerlingen de moestuintjes bewerken. Ook dit bevordert de binding van de tuin met de omgeving.
Hof van Heden kan nieuwe vrijwilligers gebruiken die willen tuinieren, gastvrouw/heer willen zijn in de kas, of andere klussen kunnen doen. Ze zouden ook graag op maandagmorgen open gaan, met meer medewerkers kan dat.
De Nijmeegse Open Tuinendag op zaterdag 14 juni, is een mooie gelegenheid om kennis te maken met deze prachtige tuin!
Tuinieren bij Boerderij de Goffert
Hoe zou Bianca Hutten, buurtbewoner en medewerker de sociale functie van moestuin Boerderij de Goffert omschrijven. “In de moestuin groeit meer dan alleen groente. Tussen de bedden met palmkool, courgettes en bonen ontstaat iets groters: verbondenheid. Want wie meedoet in de tuin, doet mee aan een gemeenschap.”
Elke dag is er wel iets te doen. ’s Ochtends zie je ouders met kinderen langslopen, ’s middags zijn het scholieren, Hazensprongers voor hun schoolmoestuin of buurtgenoten die op het terras neerstrijken. “Het wordt steeds levendiger”, merkt Lijan op, begeleider bij Driestroom. “Doordat mensen elkaar hier ontmoeten, ontstaat er vanzelf contact.”
Voor Priscilla, die eerder bij de dieren werkte, is de tuin een nieuwe ontdekking. “Ik wilde iets anders proberen. Nu ben ik elke week in de moestuin te vinden. Ik vind het leuk om nieuwe dingen te leren – en dat doe je hier samen.” Ze werkt regelmatig met Bas, die vol passie vertelt over insecten, en met Harm, superhandig met gereedschappen en behulpzaam bij het technische werk.
Een vertrouwd gezicht in de tuin is Nora. “Het is hier echt een groene oase”, zegt ze. “Zelfs met al die mensen om je heen. En ik vind het fijn dat wat we doen iets teruggeeft aan de wijk.” De geoogste groente belandt niet alleen in de verkoopkraam, maar ook in de maandagsoep. “We zaaien samen, we wieden samen, en uiteindelijk eten we samen.” In de huiskamer schuiven buurtgenoten aan voor een warme kom. “Daar ontstaan de mooiste gesprekken”, glimlacht Lijan.
Hoewel steeds meer mensen vragen om een eigen tuintje, blijft de opzet bewust collectief. Ook buiten de tuin groeit het netwerk. “We ruilen zaden met buurtbewoners zoals Marloes,” vertelt Nora. “En op de Nijmeegse Open Tuinendag (zaterdag 14 juni) wisselen we plantjes uit. Zo wordt het steeds meer iets van de wijk. Dus kom gerust eens langs – er is altijd iets te doen, en altijd iemand om mee te praten.”
Gemeenschappelijke tuin in de Karbouwstraat
Het appartementencomplex in de Karbouwstraat werd in de jaren zestig gebouwd. De huurflats gingen vanaf de jaren negentig in de verkoop. Sinds een jaar of vijftien zijn ze allemaal eigendom. De grond rondom hoort bij de flats en is geen gemeentegrond. In de loop der jaren is daar een gemeenschappelijke tuin aangelegd voor en door de bewoners. Hoe is dat zo ontstaan?
Initiatiefnemer Arnoud de Graaff: “Eigenlijk is het spontaan ontstaan. Rond het jaar tweeduizend ben ik gewoon dingen gaan doen uit eigen beweging. We hadden af en toe een zelfwerkzaamheidsdag. Heel organisch zijn er steeds meer mensen bij gekomen.” Marleen, enthousiaste tuinierster: “Er was heel weinig bodemleven en er waren geen insecten. Ik heb me erin verdiept en weet er ondertussen best wel wat van. We hadden vroeger een hovenier, maar we doen het nu zelf. Zo’n vijftien mensen doen mee. Twee keer per jaar is er een tuindag. En verder werkt iedereen erin als hij of zij daar zin in heeft. De tuin is van ons allemaal. Iedereen uit de flat mag er gebruik van maken. Het is een ontmoetingsplek. De saamhorigheid is daardoor veel groter.”
Arnoud: “Het is wel uniek dat je als appartementencomplex zoiets doet zonder gedoe. We geven elkaar ruimte. Er moet natuurlijk af en toe wel worden overlegd, niet teveel, vooral niet te moeilijk doen. Veel belangrijker is het spontane onderlinge contact.” Er is een bloemengedeelte, een kruidentuin, een stukje waar fruit groeit, een voedselbos, een composthoop en wateropslag. De tuin is niet vrij toegankelijk, maar als je een kijkje wilt nemen: ze doen mee aan de Nijmeegse Open Tuinendag op 14 juni!
Tekst: Marian Huisman
Foto’s: Hof van Heden, Boerderij De Goffert, Arnoud de Graaff
