Steeds duidelijker wordt waar noeste wegwerkers op aankoersen met project Winkelsteeg. Ze veranderen de loop van de hoofdwegen met het doel om letterlijk ruimte te maken voor woningbouw. Ook verbetert zo de doorstroming van extra verkeer dat deze ontwikkeling voortbrengt.
Deze wegwerkers doen echter meer: op vier plekken leggen ze onderdoorgangen aan om fietsers en wandelaars te scheiden van snelverkeer. Deze ‘kunstwerken’, zoals zulke technische constructies in vaktaal heten, gaan ervoor zorgen dat straks iedereen veilig z’n weg kan vinden.
Winkelsteeg ligt in het midden van Nijmegen, tussen Maas-Waalkanaal en S100 (Weg door Jonkerbos) en tussen de wijken Neerbosch-Oost en Hatert. Het gebied wordt vernieuwd: waar eerder in Winkelsteeg vooral werd gewerkt, wordt binnenkort ook gewoond. In Winkelsteeg komen ruim 6000 nieuwe woningen. De gemeente heeft de ambitie om er 3000 extra banen toe te voegen. Winkelsteeg krijgt zwem- en sportgelegenheden, veel groen en goede fiets- en looppaden. Hart van Nijmegen bericht over de laatste stand van zaken.
Ploegen als mollen
Als mollen ploegen de gemeente Nijmegen en wegbereider Heijmans het bedrijventerrein Winkelsteeg en verre omgeving om. Hopen zand, brokken asfalt en omgelegde verkeersborden zijn stille getuigen langs de nieuwe wegstructuur. Ertussenin graven en hijsen machines, geholpen door een leger gehelmden.
De gemeente en Heijmans klaren de klus samen en spreken over onderdoorgangen en geen fietstunnels, omdat drie van de vier op maaiveldniveau komen te liggen. Dat wil zeggen dat de weg omhoog wordt gebracht en fietsers niet veel hoeven te dalen en klimmen.
Onder de Graafseweg
Een tandje bijzetten moeten fietsers straks wel een beetje bij de langste van de vier onderdoorgangen, die wat op- en afloopt. “Maximaal 4 procent”, licht gemeentelijk projectmanager Sandra Polman ter plekke toe. Deze ‘tunnel’ komt onder de Graafseweg bij het Nelson Mandelaplein en is 165 meter lang en 11 meter breed. Voor de uitvoering wordt 2460 kuub beton gebruikt.
Aan de drukke, luidruchtige Graafseweg ter hoogte van Station Goffert staat een vijf meter hoge uitkijktoren waarop Polman aan belangstellenden uitlegt wat er verandert in het gebied. Deze uitkijktoren komt van het vroegere sportpark van SV Hatert dat aan de Winkelsteegseweg lag. Het sportterrein van voetballers en tennissers wordt ontmanteld en maakt plaats voor woningbouw bij het Maas-Waalkanaal. Nu rouleert de uitkijktoren in het werkgebied van Winkelsteeg. De nieuwsbrief van de gemeente meldt met regelmaat waar de uitkijktoren staat en wanneer deze ‘open’ is. Aanmelden is wel steeds nodig, zoals de groep heeft gedaan die eind maart op hoogte werd bijgepraat.
Met impressietekeningen maakt Polman duidelijk hoe de vijver op het Nelson Mandelaplein van vorm verandert en als waterberging blijft dienen. De vijver wordt afgezet met een muur en veel groen. Op het plein komt, zo’n tachtig meter van het treinstation, een busstation met vier haltes. Via een trappartij en een looppad in de nieuwe tunnel kunnen de bussen veilig worden bereikt. Polman: “De tunnel is halverwege april 2026 gereed.”
Onder de Nieuwe Dukenburgseweg
Op de kop van de Nieuwe Dukenburgseweg, even verderop aan de andere kant van het station, krijgt de markante toren 52Nijmegen gezelschap van twee onderdoorgangen: eentje onder de Nieuwe Dukenburgseweg en eentje onder de Weg door Jonkerbos. Die eerste is in aanbouw, naast de Jan Massinkhal. Een enorm blok van staal en beton verrijst met de dag en wordt op deze bouwplaats ‘afleverklaar’ gemaakt. Het gevaarte is ongeveer 34,5 meter lang en 22,8 meter breed, opgebouwd met zo’n 905 kuub beton.
Waarom wordt deze niet gewoon meteen al ter plekke in de weg gebouwd? Projectmanagers Piet Otten van de gemeente en John Strik van Heijmans zeggen zo min mogelijk verkeersoverlast te willen veroorzaken. “We kunnen zo maar geen weg dichtgooien. We kiezen ervoor om deze onderdoorgang na de Vierdaagseweek op zijn definitieve plek te leggen. Na de Vierdaagse, omdat bijna heel Nijmegen dan op vakantie is.”
Voordat zo’n betonbak in beweging kan worden gezet, moet eerst een klein gat gemaakt worden in de bestaande Nieuwe Dukenburgseweg, tussen het bouwterrein en 52Nijmegen. Daarna wordt de onderdoorgang ‘ingereden’: de complete betonconstructie wisselt dan in een dag tijd van bouwplaats naar definitieve ligplaats. “We hebben dan nog vier weken nodig voor de afwerking, zoals zand aanvullen.”
Aan weerszijden van de Nieuwe Dukenbergseweg ─ van 52Nijmegen tot het onderstation aan de Tarweweg ─ wordt nog een elektriciteitskabel van 700 meter lengte ‘getrokken’. “Dat is tweemaal een kabel uit één stuk die speciaal voor deze plek is gemaakt. Moet je je voorstellen wat voor gigantische haspels er nodig zijn om die kabels hier te krijgen. Het wordt een huzarenstukje, zulke kabels in een keer door te voeren.”
Onder de Weg door Jonkerbos
De derde onderdoorgang wordt ‘in het veld’ gebouwd, ligt dwars onder de Weg door Jonkerbos en komt uit aan de zijde van de Jan Massinkhal. Wandelaars en fietsers die van CWZ-ziekenhuis naar de Muntweg rijden, kunnen van zeer nabij zien hoeveel beton er in de vloer, het dak en de wanden van zo’n relatief kleine onderdoorgang gaat: 860 kuub ongeveer. Deze tunnel, die geen tunnel mag heten, wordt 21 meter lang en 14,5 meter breed. Nu al is goed te zien, dat de rijstroken voor auto’s de hoogte in gaan. Jawel, snelverkeer tussen CWZ en Muntweg krijgt op dit stukje S100 te maken met een hellingbaan. De planning is dat fietsers eind november van dit jaar onder de weg door kunnen kachelen.
Onder de Nieuwe Dukenburgseweg richting kanaal
Dan is er tot slot, helemaal aan de andere kant van de Winkelsteeg, het verhaal van het vierde ‘kunstwerk’. Die onderdoorgang wordt gebouwd op het oude SV Hatert-terrein en komt onder de Nieuwe Dukenburgseweg te liggen, parallel aan het kanaal. Deze fietsstraat wordt 34,5 meter lang en 20,8 meter breed. Hij gaat bestaan uit twee delen en wordt ‘in elkaar gezet’ met veel ijzer en 1643 kuub beton. Otten en Strik zeggen dat voor dit werk zeven weken zijn uitgetrokken. “Daar dient ook een hogedrukgasleiding te worden omgelegd en opnieuw gekoppeld.”
Om deze onderdoorgang te plaatsen hoeft de Nieuwe Dukenburgseweg niet te worden afgesloten. “De weg blijft open.” Deze enigszins triomfantelijke mededeling krijgt een voetnoot: de weg blijft open maar het verkeer gaat anders rijden. Parallel aan de Nieuwe Dukenburgseweg net ten noorden van het kanaal loopt ook een Nieuwe Dukenburgseweg, maar dan een stuk lager. “Dat is wat verwarrend, ja. Wij spreken over hoog en laag.” De bedoeling is om het snelverkeer net over het kanaal aan de Winkelsteegkant via een bypass tijdelijk naar beneden te laten rijden, zodat er ‘boven’ ruimte gemaakt kan worden om de fietsonderdoorgang te voltooien. Strik: “Dit kunstwerk wordt direct na oplevering nog niet gebruikt en krijgt pas later een functie als de ontwikkeling van de woningbouw daar klaar is.”
Veel voorwerk
Wie langere tijd in het gebied vertoeft, kan zich vergapen aan alle werkers, machines en leveranciers die schijnbaar stuurloos hun gang gaan. Dat is een compliment aan de bedenkers en uitvoerenden én het resultaat van veel voorwerk. Daar weten Otten en Strik alles van. Ze kennen elkaar bijna twee jaar nu, sinds juni 2023 toen Nijmegen een wedstrijd ─ een tender, zogezegd ─ uitschreef voor de infrastructurele werken in Winkelsteeg. Feitelijk is het gebied veel groter; vanaf het Goffertstation is ook de Neerbosscheweg tot aan de ANAC erbij betrokken, vanaf het station wordt ook de Graafseweg tot aan het kanaal onderhanden genomen.
Nijmegen en Heijmans werkten sinds september 2023 als bouwteam samen ideeën uit, toetsten ze op haalbaarheid en waren in mei 2024 zover dat ze de uitvoeringsovereenkomst en kosten bekrachtigden als realistisch. Kijkend in het landschap Winkelsteeg is nauwelijks nog voor te stellen hoe alles er een klein jaar geleden nog uitzag. De metamorfose zal nog groter worden met de bouw van woontorens.
Op dit moment van wegaanpassingen zijn ongeveer zeventien administratieve en technische personen betrokken bij het project. ‘Buiten’ zijn zo’n vijftig mensen actief. Otten en Strik: “Wij verwachten half april 2026 klaar te zijn met de aanpassingen aan de hoofdinfrastructuur. De kosten voor het totale werk zullen ongeveer 35 miljoen euro bedragen.” Dat geld is evenredig verdeeld over de vier ‘kunstwerken’, de wegwerkzaamheden en onderzoek/ontwerp/begeleiding.
Zoals gezegd, Nijmegen en Heijmans ronden half april 2026 hun wegenverhaal af. Dan is het volgende hoofdstuk in Winkelsteeg al begonnen: de bouw van in totaal 6000 woningen, een sportcentrum met zwembaden, een moskee en parkeergarages. Halverwege de nieuwe woongebieden komt een winkelcentrum, op een parkeerplaats van NXP. Otten en Strik: “Daarvoor is dit hele wegenproject uiteindelijk ook bedoeld. Voor de nieuwe bewoners, werkers en bezoekers van Winkelsteeg.”
[in kader] Slimme QR-codes helpen chauffeurs om in naamloze gebieden feilloos de weg naar bouwlocaties te vinden
Waar deadlines cruciaal zijn en werkers hun materiaal dus op tijd dienen te hebben, is het zaak dat chauffeurs hun lading snel op de juiste plek kunnen leveren. Dat lijkt logisch maar is moeilijk in een gebied waar nog geen adressen bestaan. Otten: “Normaal rijdt een chauffeur op adres. Maar als dat er niet is en routeplanners geven geen antwoord, moet zo’n chauffeur de wagen soms stilzetten en de uitvoerder bellen hoe hij moet rijden om op de goede plek te komen.” Otten heeft het eerder aan de hand gehad in Hof van Holland in Nijmegen Noord. Om chauffeurs te helpen werd samen met bouwroute.nl een QR-code ontwikkeld waarmee leveranciers regelrecht op de juiste plek uitkwamen. “Je kunt van alles invoeren. Zoals: doe je hesje aan, zet een helm op, je nadert een gevaarlijke fietsoversteek. Elke dag, elk moment kun je de route aanpassen zonder de QR-code aan te passen. Als een weg tijdelijk dicht is, stuur je de chauffeur via een alternatieve route zonder dat de chauffeur dit in de gaten heeft.”
Tekst: Wijnand Kok
Foto: Bert Hendrix
