Jos Sluijsmans en zijn internationale collega’s maken de wereld stap voor stap een stukje mooier door het promoten en faciliteren van duurzaam vervoer met de (bak)fiets in de hoofdrol. Hart van Nijmegen vroeg naar zijn ‘velosofie’.
“Heb je die witte bakfiets in de stalling gezien? Vandaag staat er op de kop af 39 duizend kilometer op de teller, sinds 2017 bij elkaar gefietst met huis-, tuin- en keukenritjes.” Jos Sluijsmans lacht als hij terugdenkt aan de tijd, midden jaren negentig, waarin hij bijna dagelijks op en neer treinde naar Utrecht en soms wekenlang geen fiets aanraakte. “Ik miste het fietsen zo dat ik een baan dichterbij huis zocht, in Arnhem. Ik kocht een velomobiel (een gestroomlijnde ligfiets, PM.), ideaal voor de net iets langere afstanden. Naast het bewegen vond ik het fijn om niet meer afhankelijk te zijn van trein of auto. Mijn collega’s stonden bijna dagelijks in de file. Vaak haalde ik ze zwaaiend in op de Waalbrug.”
Milieuvriendelijke bakfiets
Tijdens zijn Utrechtse jaren speelde Jos al met de gedachte om met fietsen zijn brood te verdienen. Pas in 2004 ging hij voor ‘zichzelf’ – door de terugloop van het aantal asielaanvragen droogde zijn werk als asieljurist op – en begon hij met Fietsdiensten.nl. Een van zijn eerste acties: het schrijven van een plan voor een regionale fietskoeriersdienst. “De provincie reageerde positief. Ik kreeg zelfs een kleine startsubsidie. De Kamer van Koophandel was mijn eerste klant. Ze hadden een filiaal in Arnhem en Nijmegen en dagelijks moesten er papieren dossiers van A naar B worden gebracht. In die tijd ben ik ook gestart met de ‘fietstandem-taxi’.
Nog steeds breng ik elke week een vrouw naar hockey. Ze kan zelfstandig fietsen, maar is niet verkeersveilig. Voor haar is het fietsen echt een uitje, ook omdat ze bijna elke dag in een taxibusje zit. Verder gaf ik fietslessen aan kinderen en bracht ik verse kruiden naar restaurants. Namens een bio-boer uit Groesbeek bezorgde ik groentepakketten in de stad.”
Onverwachte voordelen
Al snel viel het Jos op dat bak- én vrachtfietsen ook op andere plekken in het land furore maakten als alternatief vervoermiddel. Jarenlang verzamelde hij voorbeelden van bedrijven die op bijzondere manieren invulling gaven aan duurzame stadslogistiek om problemen als ruimtegebrek, luchtvervuiling en verkeersdrukte in binnensteden te tackelen. “Met het oog op de invoering van de zero-emissiezones en het toenemende belang van ‘groen vervoer’ heb ik de website fietslogistiek.nl gelanceerd. Hier staan alle initiatieven bij elkaar, inclusief zoekfunctie en digitale kaart, ook ter inspiratie. Stel: je overweegt als Nijmeegse schilder een bakfiets aan te schaffen, maar je twijfelt. Dan helpt het enorm als je ziet dat zes landelijke collega’s dat met succes hebben gedaan.”
Ander klantcontact
Ook ‘om de hoek’ neemt het (bak)fietsgebruik toe, merkt Jos. “Bij Domino’s Pizza staan zo’n 10 bezorgfietsen voor de deur, Cafetaria Cicek gebruikt elektrische bezorgscooters en Bindkracht 10 heeft zes bakfietsen waarmee ze de wijk ingaan. Tworby, hier in het bedrijvencentrum, bouwt elektrische fietsen om tot elektrische driewielers en LumiGuide, op de Gorterplaats, maakt fietsdetectie en – verwijssystemen. Verder zie ik geregeld mensen van De Wit Wasserij, Brood op de Plank, de Wijnbutler en Groene Slager Bas Derksen voorbijkomen. Al dat fietsen is goed voor het milieu, maar leidt ook tot andere klantcontacten of leuke reacties op straat.”
200 dorpsgekken
Wie de naam ‘Jos Sluijsmans’ googelt, ziet dat de geboren Limburger sinds 2014 ook internationaal een podium geeft aan de ‘cargo bike’. Binnenkort vindt alweer het 11e Cargo Bike Festival plaats, met internationale sprekers, een expositie en de laatste innovaties.
Deelnemers komen uit de hele wereld, van Pakistan tot Zweden, van Zuid-Afrika tot Noord-Amerika. Jos: “De eerste jaren was het pionieren. Veel mensen voelden zich een beetje ‘de dorpsgek’ van hun land. Totdat ze op de conferentie zo’n 200 andere dorpsgekken tegenkwamen. Haha! Het is geweldig om de energie en dynamiek tussen deelnemers te zien. Samen hebben ze de duurzame vervoerslogistiek in hun land verder gebracht en geprofessionaliseerd. In Argentinië bijvoorbeeld werden plastic en papier met paarden opgehaald. Nu verdienen zelfstandige bakfietsers er hun brood mee én wordt onnodig dierenleed voorkomen. Of neem Ghana. Daar bouwen ze intussen elektrische bezorgfietsen in een eigen fabriek. Ook andere Afrikaanse landen zijn steeds minder afhankelijk van Europese hulp.”
Cargo Bike Jezus
Aan alles is te merken dat Jos, door een Taiwanese journalist ooit de ‘Cargo Bike Jezus’ genoemd, nog lang niet is uit-gebak-fietst. “Sommige mensen vinden dat ontwikkelingen op het gebied van duurzaam vervoer zo snel gaan, terwijl veel plannen al ruim 20 jaar oud zijn. Het idee van een lokale logistieke stadshub bijvoorbeeld, uit 2005, wordt nu pas uitgewerkt omdat belangenorganisaties, de politiek en de voor stadslogistiek verantwoordelijke partijen inzien dat de boel vastloopt als we op de oude voet doorgaan. In Nijmegen, Arnhem, maar ook de Achterhoek, gebeuren gigantisch mooie dingen in talloze kleine initiatieven, waar superveel winst is te halen als we ze structureler aan elkaar koppelen. Ooit werden fietskoeriers meewarig aangekeken, maar nu zie je ze overal en kan niemand er meer omheen. Die positieve mentaliteit van ‘het kan wél!’ gaat ons ver brengen.”
Tekst: Pieter Matthijssen
Foto: Joost van Berkel
